Ik kom sinds 1990 in de Braziliaanse Amazone en werk daar samen met musici, kunstenaars, dichters en fotografen. Een van de eersten die mijn pad kruiste, was de fotograaf Alberto César Araújo uit Manaus, hoofdstad van de Braziliaanse deelstaat Amazonas.
Alberto César Araújo richt zich met zijn werk op het leven van de riviergemeenschappen in het Amazonegebied en op de milieuproblematiek als gevolg van ontbossing. Zijn foto’s vonden hun weg naar nationale en internationale media, waaronder O Globo, Folha de S. Paulo, Estado de S. Paulo, National Geographic Brasil, New York Times, Newsweek en The Independent. In Amazônia documenteerde hij sociale en ecologische projecten van verschillende organisaties zoals WWF en Greenpeace Brazilië. Hij won diverse fotografieprijzen: Dom Hélder Câmara (2000), Esso de Fotografia (2001), Sebrae (2004), FAPEAM (2011), HSBC (2012), Leica Foto (2012) en Carolina Hidalgo Vivar no POY LATAM (2013). De Amazonese dichter Thiago de Mello, schrijver van ‘Os Estatutos do Homem’, omschreef Alberto César in een interview als “tekenaar van licht “.
Moord
Activisten voor een duurzame toekomst van het Amazonegebied worden vaak gezien als mensen die de ontwikkeling en economische groei tegenhouden. Zij zijn een sta-in-de-weg van grootgrondbezitters en industriëlen die weinig op hebben met de milieuwetgeving. Die laatsten worden bij hun illegale praktijken vaak geholpen door lokale politici. Voeg daarbij een milieupolitie die te weinig macht heeft om echt een vuist te maken en overheden die misdaden tegen het milieu achteraf legaliseren en wij zijn in ‘het wilde westen’ van de Amazone. Met desastreuze gevolgen. Zoals intimidatie, bedreiging en zelfs, in toenemende mate, moord.
Internationaal bekend is de moord op de Amerikaanse zuster en mensenrechten- en milieuactiviste Dorothy Stang op 12 februari 2005 in Anapu, Pará.
Pistoleiros
Alberto César Araújo weet hoe risicovol het kan zijn om te berichten over kwesties waarbij economische belangen en het milieu maar ook mensenrechten lijnrecht tegenover elkaar staan. In 2008, toen hij voor een tijdschrift aan een special over Amazônia werkte, kreeg hij ‘s nachts, in opdracht van de grondzwendelaar João Cleber, zeer onaangenaam bezoek. Araújo: “Twee pistoleiros drongen mijn hotelkamer binnen om mijn apparatuur en foto’s te stelen, zodat ik niet meer kon werken. Ik hield me slapende. Ze namen alleen de verkeerde tas mee, haha. Of ik bang was? Wat dacht je! Ik heb me vijftien minuten heel stil gehouden.”
Profetie
Alberto César Araújo is een van de initiatiefnemers van het internationaal geprezen onafhankelijke persbureau Amazônia Real met wie hij onlangs in Manaus de reizende fototentoonstelling ‘Amazônia | Os Extremos’ – ‘Amazônia | De Extremen’ organiseerde.
‘Amazônia | Os Extremos’ is “een waarschuwende expositie met foto’s en video’s over de vernietiging van het Amazonewoud door ontbossing en verbranding” (Amazônia Real). Een foto van de geblakerde stam van een verbrande castanheira-do-Pará (paranotenboom) roept de oude, apocalyptische profetie van Bob Dylans ‘A Hard Rain’s A-Gonna Fall’ uit 1962 op: “I saw a black branch with blood that kept drippin’.” Uit dezelfde song komt ook de regel: “I’ve stepped in the middle of seven sad forests.” Alsof de zanger voorzag wat jaren later het lot zou worden van de regenwouden bij de waterkrachtdammen die opeenvolgende Braziliaanse regeringen, gedreven door machtshonger en – zo is inmiddels bekend – smeergeld, in de Amazone bouwden.
Meer over ‘Amazônia | De Extremen’: ‘‘Vernietiging Amazone leidt tot extreme weerbeelden’
Video: f/22. Ciclo 2015: Alberto Cesar Araújo: ‘Uma certa Amazônia’