De vraag is begrijpelijk. De top COP29 in Bakoe, Azerbeidzjan, was niet bepaald een succes. De conferentie vond plaats van 11 tot 22 november 2024 en was georganiseerd onder auspiciën van het VN-Klimaatverdrag (UNFCCC). De COP bracht wereldleiders en beleidsmakers samen om naar oplossingen te zoeken voor de mondiale strijd tegen klimaatverandering.
De belangrijkste uitkomst was een akkoord over 300 miljard dollar per jaar aan klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden van 2025 tot 2035. Hoewel als ontoereikend betiteld – arme landen spraken over “een belediging” en “een schending van klimaatrechtvaardigheid” – biedt het een startpunt voor verdere onderhandelingen. De bijeenkomst in Bakoe liet echter te wensen over in het kader van onderwerpen als het aanpakken van fossiele brandstoffen en het verhogen van klimaatambities.
Veel organisaties beschouwden COP29 dan ook als mislukt, vooral vanwege het gebrek aan ambitie en transparantie. De aandacht en hoop is nu gericht op COP30, van 10 tot 21 november 2025 in Belém, Brazilië, bij de monding van de Amazone.
Maar heeft weer een COP nog wel zin? Luiz Marques, professor aan het Departement Geschiedenis van het Instituut voor Filosofie en Menswetenschappen aan de Staatsuniversiteit (UNICAMP) van Campinas, Brazilië, twijfelt.
Dode Letter
In een artikel in het Jornal da Unicamp (28 nov 2024), getiteld “COP29, the Zombie COP. Does COP30 still make any sense?”, noemt Luiz Marques de COP in Bakoe een “zombie COP”, een “onbegraven lijk”. Hij stelt dat het Klimaatakkoord van Parijs al tijden een dode letter is, omdat het de waarschuwingen van het IPCC uit 1990 negeerde. Het IPCC voorspelde in 1990 nauwkeurig de opwarmingssnelheid en het overschrijden van 1,5°C rond 2025. Echter, ondanks Parijs, stegen de CO2-emissies tussen 2015 en 2024 met 8%.
Volgens Marques was COP29 een “surrealistisch schouwspel” dat de ineffectiviteit van het klimaatverdrag benadrukte. Hij vraagt zich dan ook af of COP30 nog zin heeft.
Hoewel COP28 in Dubai in 2023 voor het eerst opriep tot een transitie, weg van fossiele brandstoffen, zijn er tot op heden geen concrete stappen gezet en afspraken gemaakt over het beëindigen van subsidies voor de fossiele industrie.
In de praktijk neemt het gebruik van fossiele brandstoffen zelfs toe. De olie- en gasproductie bereikte in 2023 een recordhoogte van 55,5 miljard vaten olie-equivalent. Terwijl COP28 in totaal $792 miljoen per jaar toezegde voor het ‘Loss and Damage Fund’ voor de armste landen, besteedden oliebedrijven jaarlijks gemiddeld $61,1 miljard aan exploratie.
In totaal 578 bedrijven, onder hen Saudi Aramco, QatarEnergy en ADNOC, willen in de komende een tot zeven jaar 239,3 miljard vaten olie-equivalent aan nieuwe bronnen exploreren. Bijna twee derde van deze plannen overschrijdt het scenario van het Internationaal Energieagentschap om te komen tot netto-nul emissies in 2050.
Het ‘Loss and Damage Fund’ en de ‘NCQG’ zijn klimaatfinancieringsinstrumenten. Het eerste is gericht op directe compensatie voor klimaatrampen, terwijl de ‘NCQG’ een bredere financieringsaanpak nastreeft voor broeikasvermindering, klimaatadaptatie en mogelijke steun voor verlies en schade.
Marques benadrukt in zijn artikel dat rijke landen de ernst van de situatie nog altijd onderschatten. Door niet voldoende te investeren in de CO2-reductie van armere landen, zullen zij zelf te maken krijgen met toenemende klimaatschade, betoogt hij. Europa is inmiddels het snelst opwarmende continent, aldus een rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de Verenigde Naties.
Kloof
COP30 staat voor grote uitdagingen. De keuze voor Belém benadrukt de relatie tussen de Amazone en het klimaat. Gelegen in dit cruciale gebied vormt de locatie een ideaal podium voor discussies over milieubescherming en een duurzame toekomst.
De geloofwaardigheid van de onderhandelingen staat echter onder druk. Een belangrijke reden hiervoor is het ontbreken van effectieve mondiale handhavingsmechanismen voor klimaatdoelstellingen. Een voorbeeld is gastland Brazilië. Ondanks eerdere toezeggingen stegen de broeikasgasemissies, en nam de regering conflicterende besluiten, zoals de toetreding tot OPEC+ en het organiseren van een olie- en gasveiling na COP28.
Er was de afgelopen jaren wel even een klein (tijdelijk) lichtpunt. De Amerikaanse president Biden keurde aanvankelijk meer vergunningen voor olie- en gasboringen goed dan zijn voorganger Trump, maar voerde later strenge beperkingen in.
Echter, president Donald Trump ondertekende op zijn eerste dag (opnieuw) in functie, 20 januari 2025, een groot aantal decreten die gericht zijn op het terugdraaien van milieuregels en het stimuleren van de binnenlandse productie van fossiele brandstoffen. Tevens stapt Amerika, net als eerder, tijdens Trumps eerste termijn als president, uit het Klimaatakkoord van Parijs.
De Amerikaanse zakenman Michael Bloomberg heeft inmiddels toegezegd de klimaatfinanciering van de Verenigde Staten op zich te nemen. Via zijn non-profitorganisatie Bloomberg Philanthropies zal hij ervoor zorgen dat de VS hun wereldwijde klimaatverplichtingen blijven nakomen, ondanks het federale besluit om het akkoord te verlaten.
Bloomberg Philanthropies betaalt het bedrag dat de VS jaarlijks verschuldigd zijn aan de VN-organisatie UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change) en zorgt ervoor dat de VS aan hun rapportageverplichtingen over uitstoot blijven voldoen.
Wordt vervolgd…
Literatuur:
Luiz Marques – COP29, a COP Zumbi. Faz ainda algum sentido a COP30? (Jornal da Unicamp)
Luiz Marques – COP29, the Zombie COP. Does COP30 still make any sense?
Dit artikel is hier eerder in een langere versie gepubliceerd en in verband met recente geopolitieke ontwikkelingen aangepast op 11-02-2025.
Banzeiro is de rockende golfslag van een boot of kano op de Amazone. Banzeiro is een website die aandacht vraagt voor de Amazone als belangrijk klimaatcontrolecentrum van de wereld.
De redactie van Banzeiro is volledig onafhankelijk en vrij van commerciële belangen. Het team wordt niet beïnvloed door derde partijen en laat zich niet leiden door externe meningen. Hierdoor kunnen zij een stem geven aan diegenen die niet gehoord worden, met name de bewoners van de Amazone. Feitelijke informatie staat centraal bij Banzeiro. In een tijd waarin het steeds lastiger wordt om waarheid van onwaarheid te onderscheiden, blijft Banzeiro zijn lezers voorzien van het echte verhaal.
Met iDEAL kun je via de beveiligde omgeving van je eigen bank de golfslag van Banzeiro ondersteunen. Hier: