Brazilië bezit door zijn rivieren 13 procent van alle zoetwatervoorraad in de wereld. Toch heeft een groot deel van de bewoners van de wijken Zona Leste en Zona Norte in Amazone WK-speelstad Manaus geen toegang tot stromend water. En zij die dat wel hadden zaten vanaf zaterdag 14 juni, toen in de splinternieuwe Arena da Amazônia Engeland tegen Italië speelde, dagen zonder door elektriciteitsuitval.
Nog meer dan een sportevenement is het WK Voetbal een mediaspektakel. Er wordt miljarden verdiend aan marketing en de verkoop van beeldrechten in de hele wereld. Op het gastland rust de verantwoordelijkheid om de infrastructuur van het land voor te bereiden op een dergelijk grootschalig gebeuren. Dit heeft consequenties. De effecten zullen in ieder geval lang merkbaar zijn. Ook voor het milieu.
In totaal bezoeken tijdens het WK zo’n zeshonderdduizend buitenlandse toeristen Brazilië. Daarbij komen drie miljoen Brazilianen die tussen de diverse deelstaten reizen. Wat de impact op het milieu zal zijn van deze migratie valt moeilijk te meten, laat staan te voorspellen. Het Braziliaanse ministerie van milieu beloofde eerder wel allerlei acties om van het WK een echte Copa Verde (Groen WK) te maken, maar volgens deskundigen van milieu-organisaties en uit de industrie zijn deze projecten niet afdoende.
Verspilling
Zo hekelt de directeur van het adviesbureau H2C uit Rio de Janeiro, Paulo Costa, de verspilling van drinkwater in de hotels die de WK-gasten herbergen. H2C is gespecialiseerd in projecten en de uitvoering van programma’s voor duurzaam gebruik van water.
Volgens Paulo Costa (in het door hem geschreven document ‘Impacto ambiental copa 2014’, over de milieu-impact van het WK 2014) beschikt 60 procent van alle hotels in Brazilië, samen ongeveer vijftienduizend bedrijven, niet over sanitaire faciliteiten die een laag verbruik generen. De toerist maakt in deze hotels gebruik van douches met een debiet van dertig tot veertig liter water per minuut. Voor een bad van tien minuten is maar liefst tweehonderdvijftig liter water nodig. En dat, terwijl de VN een persoonlijk gebruik van honderdtien liter per dag adviseert. Deskundigen zeggen dat 70 procent van alle watergebruik in hotels in Brazilië van douches afkomstig is.
Paolo Costa vindt dat het voor de hotelsector een uitdaging moet zijn om deze realiteit te veranderen: “We hebben de technologie, maar wat ontbreekt is de mentaliteit.”
Zonder water
Het lijkt inderdaad of weinigen in Brazilië zich over de verspilling van water zorgen maken. In de cijfers over het groene WK van de Braziliaanse overheid ben ik het onderwerp niet tegengekomen. Maar ook bij milieu-wetenschappers die ik heb gesproken, is er weinig belangstelling voor. Brazilië bezit door zijn rivieren, de Amazone voorop, 13 procent van alle zoetwatervoorraad in de wereld. Het is een rijkdom die voor veel Brazilianen oneindig is.
Echter niet voor de bewoners van Zona Leste en Zona Norte in Amazone WK-speelstad Manaus. Een groot deel van deze wijken heeft sowieso geen toegang tot stromend water. En zij die dat wel hadden zaten vanaf zaterdag 14 juni, toen in de splinternieuwe Arena da Amazônia Engeland tegen Italië speelde, dagen zonder door elektriciteitsuitval.
Het WK Voetbal in Brazilië zou een “Green World Cup” worden. Of zoals de Braziliaanse minister van milieu Izabella Teixeira in januari 2013 zei: “Wij zullen groene kampioenen zijn van de beste en meest duurzame World Cup.” Of dat gelukt is? C. Cornell Evers zoekt de komende weken naar antwoorden.
