April 2018. Terug uit de Amazone. Ik was daar om onderzoek te doen naar de aanleg van een soja corridor dwars door het tropisch regenwoud. Het betreft hier een multimodale transport corridor, in rapporten en publicaties betiteld als de Centro-Norte Corridor, Corredor Norte of Mato Grosso Corredor. Nederlandse bedrijven, gesteund door de overheid, waren al vroeg, jaren geleden, bij dit project betrokken en deden onder andere de voorbereidende studies.
Een en ander was geen geheim, ook niet bij de politieke partijen die hierover na een artikel in een landelijk dagblad over dit onderwerp recentelijk (nu pas) kamervragen stelden. Dit laatste is des opmerkelijker omdat bijvoorbeeld GroenLinks Europarlementariër Bas Eickhout in oktober 2017 op de website van de partij een bericht schreef met de titel ‘Hoe Europese bedrijven bijdragen aan het kappen van Amazonewoud voor sojaproductie’. De openingszin luidde: ‘Europese bedrijven en overheden (waaronder Nederland) maken met toestemming van Brazilië de ontbossing van het regenwoud tot businessmodel.’ In het bericht werd verwezen naar het mede door Eickhout zelf in september 2017 gepubliceerde rapport ‘Trends and Risks of Deforestation in the Brazilian Amazon’.
PIB
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken van het kabinet-Rutte II lanceerde in 2013 het Convenant PIB Actieplan Multi- en Synchromodale Corridors in Brazilië. Het doel was om de haalbaarheid van een snelle sojaroute vanuit de deelstaat Mato Grosso via de Amazone naar de havens in het noorden van het land uit te werken. PIB staat voor Partners for International Business.
Het programma Partners for International Business valt onder de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en heeft tot doel ‘Nederlandse (top)sectoren op kansrijke markten in het buitenland te positioneren. De Nederlandse overheid, Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen werken hieraan mee via een gestructureerde aanpak. Voor het Nederlandse bedrijfsleven en de uitvoering van het PIB-programma zet de overheid onder andere haar buitenlandnetwerk in.’
De deelnemers aan het samenwerkingsverband waren Panteia, TNO, EICB, STC-Group en Connekt. Vanuit de overheid betrokken partijen bij de uitvoering van het convenant waren het Ministerie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking van PvdA minister Ploumen, waaronder DG Buitenlandse Economische Betrekkingen en Agentschap NL.
De Nederlandse bijdragen aan de ontwikkeling van de Corredor Norte zijn dus al sinds 2013 bekend. Nederland betaalde het onderzoek waarin Nederlandse bedrijven inventariseerden of er transportcorridors naar de noordkust van Brazilië konden komen. Dat onderzoek leidde tot het begin van de Corredor Norte als ontwikkelingsproject. De Nederlandse ambassade in Brazilië doet hier echter opvallend geheimzinnig over. Mensen die over dit onderwerp kritische vragen stellen lijkt de toegang tot de ambassade te worden ontzegd: letterlijk. Dit laatste overkwam tenminste, naar eigen zeggen, in 2017 een Nederlandse wetenschapper. Nadat hij eerst op persoonlijke uitnodiging vanuit het Amazonegebied in het noorden van Brazilië naar de ambassade in Brasilia was gereisd om daar als expert zijn visie te geven, kreeg hij bij aankomst te horen niet meer welkom te zijn bij de bijeenkomst waarvoor hij was uitgenodigd. Hij mocht het gebouw niet in. Dit had waarschijnlijk te maken met zijn kritische houding ten opzichte van ‘ontwikkelingsprojecten’ die ten koste gaan van het duurzame voortbestaan van het Amazone regenwoud. Hem werd later, ook weer naar eigen zeggen, per mail te verstaan gegeven dat de ambassade niet langer was geïnteresseerd in zijn visie op de milieucriminaliteit in het gebied.
Misschien dat de ambassade bij haar uitnodigingenbeleid een ander soort adviseur in gedachten had, maar deze gebeurtenis, als die zich zo heeft afgespeeld, wekt toch de indruk dat de Nederlandse overheid weet dat de ontwikkeling en aanleg van de Corredor Norte en de eigen betrokkenheid daarbij door velen als controversieel zal worden beschouwd, hier en in Brazilië. Terecht. Het waren Nederlandse bedrijven die in het eerder genoemde onderzoeksrapport adviseerden om een nieuwe spoorlijn aan te leggen, Ferrogrão. Van de sojaplantages in Midwest Brazilië tot aan de haven van Miritituba aan de Tapajós rivier in de noordelijke staat Pará, een afstand van 1142 kilometer, zal deze Graanrail inheemse gebieden en natuurparken doorkruisen, en niet alleen daar maar ook elders de rechten van mens en natuur verkrachten en ontbossing verder aanjagen.
De Nederlandse ambassade in Brazilië ziet, zo is inmiddels bekend, de soja corridor als een van de belangrijkste prioriteiten voor de komende jaren, ‘door de kansen die de aanleg ervan biedt aan het Nederlandse bedrijfsleven’.
Kortom: business as usual.
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door het Matchingfonds van De Coöperatie, een initiatief voor freelance journalisten.
Vond je het artikel interessant, boeiend, de moeite waard om te lezen? Zo ja, mogen wij je dan om een kleine gunst vragen?
Banzeiro is de rockende golfslag van een boot of kano op de Amazone. Banzeiro is een website die aandacht vraagt voor de Amazone als belangrijk klimaatcontrolecentrum van de wereld. Banzeiro is voor jou als lezer gratis.
In tegenstelling tot veel anderen heeft Banzeiro geen betaalmuur. Wij willen onze informatie zo open mogelijk en voor iedereen beschikbaar houden. De onafhankelijke, onderzoeksjournalistiek van Banzeiro kost echter veel tijd, geld en hard werken om te produceren. Maar we doen het omdat we geloven dat ons perspectief belangrijk is – en omdat het misschien ook jouw perspectief is.
Banzeiro is redactioneel onafhankelijk. Onze berichtgeving is vrij van commerciële vooroordelen en wordt niet beïnvloed door de belangen van derden. Niemand stuurt onze mening. Dit is belangrijk omdat het ons in staat stelt een stem te geven aan de stemlozen, in ons geval de bewoners van de Amazone. Feiten zijn voor ons heilig. Naarmate de toegang tot informatie is toegenomen, is het vermogen om de waarheid te onderscheiden steeds moeilijker geworden. Banzeiro blijft haar lezers van het echte verhaal voorzien, in een tijd waarin feitelijke, eerlijke berichtgeving belangrijker is dan ooit.
Met iDEAL kun je via de beveiligde omgeving van je eigen bank de golfslag van Banzeiro ondersteunen. Dank je.
€
Doneer € -