Verlies culturele identiteit drijft jongeren Amazone tot zelfmoord

Eliberto Barroncas uit Manaus in het Braziliaanse Amazonegebied is musicus, kunstenaar, dichter en docent muziek en kunst aan de universiteit van Amazonas. Daarnaast is hij de spil van Escada sem degraus, een collectief van kunstenaars. Zij werken met dans, theater, muziek, poëzie, literatuur en sociale projecten. Zo willen ze een vorm van educatie creëren die moet leiden tot een grotere bewustwording van de eigen cultuur van de Amazonebewoner en van diens relatie tot de natuur.

Net als veel anderen in Manaus is Eliberto Barroncas niet echt positief over de aanwezigheid van buitenlandse NGO’s in het Amazonegebied. Zijn motivatie is echter van heel andere aard dan die van bijvoorbeeld grootgrondbezitters die vinden dat de NGO’s zich met zaken bemoeien (regenwoud, inheemse volken) die hen “niet aangaan”. Barroncas: “Ik heb via mijn werk met deze organisaties te maken gehad en heb nog nooit enige sociale verbetering gezien die het gevolg was van hun activiteiten. Het ontbreekt ze vaak aan kennis van de mensen hier, hoe die in elkaar zitten, hun culturele achtergronden. Het merendeel van hun werk gaat over cijfers, statistieken. Soms maken ze bepaalde problemen ook alleen maar erger.”

Hij noemt de vele zelfmoorden onder jongeren van de inheemse volken in het stroomgebied van de Amazone. Deze nemen de laatste jaren enorm in aantal toe. Barroncas: “Dat gebeurt in het gebied van de Alto Rio Solimões (Solimõesrivier) en in het gebied van de Alto Rio Negro (Negrorivier). Daar werken overal NGO’s. Door de vele mogelijkheden tot communicatie die hen worden geboden, worden deze jongeren geconfronteerd met een werkelijkheid, met rolmodellen die voor hen onbereikbaar zijn. Tegelijkertijd verliezen ze het contact met de tradities van hun gemeenschap en de waarden van hun eigen cultuur.”

Índios.Com: ‘Rastros Híbridos’

Eliberto Barroncas werkt regelmatig samen met de moderne dansgroep Índios.Com. Yara Costa, de oprichtster en choreografe van de groep, laat zich in haar werk inspireren door de cultuur en tradities van de inheemse volken van de Amazone. Zo ging de succesvolle voorstelling ‘Rastros Híbridos’, die niet alleen door heel Brazilië toerde maar ook in Portugal was te zien, over het verlies van identiteit en het groeiende aantal zelfmoorden onder de jongeren van de inheemse volken. ‘Rastros Híbridos’ is geïnspireerd op een verblijf van de choreografe bij de Kali’na indianen in Aldeia de Awala Yalimapo in Frans-Guyana, aan de grens met Suriname. ‘Rastros Híbridos’ was onderdeel van het culturele programma dat de stad Manaus bezoekers aanbood tijdens de FIFA World Cup 2014 Brazil.